Maak kennis met je zelfbeeld
Als jij jezelf nu in 3 zinnen zou moeten omschrijven, wat zou je dan over jezelf vertellen? Dat je heel chaotisch bent of dat je heel veel van dieren houdt? Dat je twee kinderen hebt en graag groene kleren draagt? Wat zijn de belangrijkste kenmerken die bij jou passen?
Als je een verhaal zou moeten schrijven over jezelf, zou dat verhaal misschien wel jouw zelfbeeld weergeven. Het is het denkbeeld dat je over jezelf hebt gevormd in de loop van je leven. Om het wat concreter te maken zou je deze vragen eens kunnen beantwoorden:
- Hoe zie jij jezelf?
- Beschrijf je karakter eens?
- Wat vind je van jezelf?
- Wat zijn jouw kwaliteiten?
- Wat zijn je beperkingen?
- Wat zijn je gevoeligheden?
Je eigen interpretatie
De antwoorden op deze vragen komen uit jaren van ervaring met jezelf. Raak jij altijd alles kwijt en kom je overal te laat? Dan zul je jezelf waarschijnlijk beschrijven als slordig of chaotisch. Toch is een zelfbeeld ook wel een verraderlijk iets. Er is namelijk niemand die je stellig kan zeggen of het klopt. Het is jouw interpretatie van jezelf op basis van ervaringen en de waardes die jij daar aan hebt geplakt. Je kan het beeld dat je van jezelf hebt enerzijds veel te positief maken of anderzijds te negatief. Het is heel moeilijk om echt kritisch te zijn en veel mensen vinden het ook moeilijk om van zichzelf te mogen zeggen dat ze ergens goed in zijn.
Zelfbeeld en karakter
Er is een verschil tussen zelfbeeld en karakter. Karakter (of persoonlijkheid) zegt meer over jouw natuurlijke voorkeursgedrag. Je bent bijvoorbeeld sociaal, verlegen, moedig, behulpzaam, agressief. Zelfbeeld bepaald hoe jij jezelf ziet en hoe je naar aanleiding daarvan handelt, los van de realiteit. Je vindt jezelf bijvoorbeeld te dik en wordt daardoor onzeker. Hierdoor ga je minder uitbundig gedragen terwijl je qua karaktereigenschappen eigen heel open en uitbundig bent..
Je leert jezelf kennen
Het vormen van een zelfbeeld begint al in je vroege jeugd. Net zo goed als dat je de mensen om je heen leert kennen, leer je ook jezelf steeds beter kennen en begrijpen. Je leert waar je grenzen liggen en welke grenzen je kunt verleggen. Je leert wat je fijn, lekker en mooi vindt en wat je vies, eng en leuk vindt. Je leert een mening te vormen over de wereld om je heen en op welke manier jij in die wereld wilt staan. De manier waarop jij jezelf ziet heeft dan ook heel vaak invloed op hoe jij met anderen omgaat.
De invloed van anderen
Wat het nog lastiger maakt is dat andere mensen ook invloed hebben op jouw zelfbeeld. In eerste instantie zijn dat vooral je ouders. Als je ouders je regelmatig vertellen dat je een lief en slim kind bent, is de kans groter dat je een positief zelfbeeld ontwikkeld. Krijg je echter van jongs af aan te horen dat je lastig en niks waard bent, dan zul je waarschijnlijk een stuk slechter over jezelf denken. Ook op latere leeftijd heeft je omgeving invloed op je zelfbeeld. Kinderen die gepest worden gaan bijvoorbeeld op den duur vaak geloven dat de pesters gelijk hebben. Terwijl de mening van anderen natuurlijk ook niet bepaald objectief is.
Op zoek naar balans
Mensen met een positief zelfbeeld maar met een gezonde dosis zelfkritiek, zitten meestal het best in hun vel. Ze staan open voor de mening van anderen, zijn bereid zichzelf te ontwikkelen op de punten waar ze zich beperkt voelen, maar laten zich niet dusdanig door anderen beïnvloeden dat ze er boos of ongelukkig van worden. Dat evenwicht is iets om na te streven. Bijvoorbeeld door de vragen aan het begin van dit artikel zo eerlijk mogelijk te beantwoorden. Zijn je antwoorden alleen maar negatief, dan mag je jezelf wat vaker een compliment geven en je kwaliteiten benoemen. Zijn al je antwoorden positief, dan ben je mogelijk niet kritisch genoeg naar jezelf en leg je de verantwoordelijkheid voor dingen die misgaan vaak bij anderen. Probeer eens te kijken welk gedrag van jou mogelijk niet heeft bijgedragen aan een positieve uitkomst. Ben je al helemaal in balans met jezelf? Hou dat dan zo en help anderen hetzelfde te bereiken.