Tradities en goede herinneringen

Wat is jouw vroegste herinnering aan kerst? Helpen de kerstboom te versieren? Een kerstkransje uit de boom mogen pakken? Zingen op het plein? Of misschien je vader die vloekend struikelde over een snoer? De verbrande kip tijdens het kerstdiner? 

Wat het ook is, de kans is groot dat je sterke herinneringen koestert aan de kerst van je jeugd. Hoe komt dat toch en waarom hechten de meeste mensen er zoveel waarde aan?

Rituele herhaling

Waarschijnlijk heb je, wanneer je dit stukje leest, de kerstboom al staan en maak je je op voor de kerst. Welke tradities van jouw jeugd heb je meegenomen in je volwassen leven? Waarschijnlijk onbewust meer dan je denkt. Traditie is in feite niet veel meer dan rituele herhaling, waarmee we structuur en houvast creëren in de chaos van het bestaan. Herhaling leidt tot herkenning en herkenning is prettig voor ons brein.

Ik mag de lichtjes aan doen!

Wanneer een kind leert dat het elk jaar de lichtjes in de boom ‘s ochtends mag aanzetten, gaat het zich daar op verheugen. “Bijna kerst! Dan mag ik de lichtjes weer aanzetten!” En al gauw wordt kerst geassocieerd met het aandoen van de lichtjes. Als dat kind later kinderen krijgt, is de kans groot dat deze nieuw ontstane traditie wordt voortgezet op de nieuwe generatie. Wanneer een traditie dan ook nog wordt gedragen door een hele familie of groep, versterkt dit alleen maar het gevoel van herkenning en saamhorigheid. 

Verplicht gezellig

Toch kleeft er ook een mogelijk nadeel aan tradities: het loskomen ervan. Tradities zijn leuk maar kunnen op een bepaald moment voelen als een verplichting. De achterliggende reden is generaties eerder al uit zicht verdwenen en iedereen doet het alleen nog maar ‘omdat we het altijd zo doen’. Degene die het nut van de traditie ter discussie stelt, loopt zelfs het risico buiten de groep geplaatst te worden. 

Het moet zo omdat het zo moet

Mensen die wat ouder zijn lopen hier nog wel eens tegenaan. De een is zo verknocht geraakt aan de bestaande tradities, dat ze helemaal in de war raken wanneer het om een of andere reden eens anders loopt dan normaal; de ander is de traditie na tientallen jaren inmiddels meer dan zat maar loopt tegen een muur van onbegrip aan omdat de rest van de familie het zo gezellig vindt. Beide scenario’s kunnen de vrolijke kerstsfeer behoorlijk verpesten.

Pannenkoeken en kersttruien

Om die reden is het goed om elke kerst met frisse blik te blijven bekijken. Mensen en tijden veranderen en een beetje aanpassingsvermogen maakt het voor iedereen makkelijker. Geniet van de tradities die toevoegen aan de feestvreugde maar wees niet bang om gewoontes die hun functie hebben verloren, los te laten. Of bedenk een nieuwe traditie. Betrek je gezin of familie van tevoren hierbij en maak ze enthousiast. Vraag ook de kinderen wat zij leuk zouden vinden. Ten slotte zijn zij de toekomst. Wie weet gaan jullie de komende kerstdagen wel pannenkoeken eten in plaats van kalkoen en draagt iedereen een lelijke kersttrui.